Từ lời nói đến hành động
Các phụ huynh thường đặc biệt quan tâm đến sức khỏe và học tập của con mình trong từng giai đoạn trẻ trưởng thành. Trong đó, lễ phép là một trong những yếu tố góp phần hình thành nên một đứa trẻ ngoan, có nền tảng giáo dục tốt.
Song thực tế, sự lễ phép ở trẻ không tự có, nếu không có người lớn dạy dỗ. Vì thế, điều quan trọng là cha mẹ cần chú ý giáo dục con để trẻ trở nên tốt hơn mỗi ngày.
Ngay khi còn được bế trên tay, cha mẹ thường nói với con rằng "cười với bà/với ông một cái đi con!". Đây là cách mà chúng ta muốn trẻ thể hiện lòng yêu thương đối với người khác.
Lớn hơn một chút, khi mới bập bẹ tập nói, chữ duy nhất trẻ được khuyến khích chính là "Ạ". Mỗi lần gặp người lớn hay muốn xin quà bánh, trẻ "ạ" để thay cho lời xin phép. Như vậy có thể thấy, ngay từ những ngày đầu tiên, các phụ huynh đã muốn con mình có đức tính tốt, kính trọng và lễ phép với người trên. Đây được coi là bài học đầu đời của mỗi đứa trẻ.
Khi trẻ bắt đầu biết nói, các phụ huynh thường chú trọng dạy con "đi thưa, về trình". Theo các chuyên gia, cha mẹ hướng dẫn trẻ càng chi tiết, thì con sẽ dễ hiểu và thực hành tốt hơn.
Ví dụ, đối với ông bà, trước khi đi học, đi chơi, trẻ đều phải xin phép bằng một câu đơn giản như: "Thưa ông bà, con đi học". Tương tự, trẻ cũng cần chào hỏi người lớn ngay khi trở về nhà. Trình tự thưa gửi bắt đầu từ những người có vai vế lớn nhất trong nhà trở xuống.
Cảm ơn cũng là một cách để thể hiện một đứa trẻ lễ phép khi nhận được những món quà. Chắc chắn, cha mẹ cũng như người tặng sẽ không vui khi bé nhận quà rồi vụt chạy, không nói lời nào.
Trong giao tiếp hằng ngày giữa người lớn và trẻ nhỏ cũng không thể thiếu sự lễ phép. Dạy trẻ rằng "dạ - thưa" là những từ mở đầu vô cùng êm ái để người nghe cảm thấy vui lòng, đặc biệt là người lớn hơn mình.
Lễ phép không chỉ thể hiện ở câu nói, mà còn trong hành động. Câu chào còn đi kèm với cái khoanh tay và cúi đầu. Vì vậy, các phụ huynh thường dạy trẻ rằng, khi đưa một vật gì đó cho người lớn, cần dùng hai tay. Hoặc, khi người lớn nói chuyện, con không được xen ngang một cách vô lễ.
Trẻ sẽ dần hình thành thói quen xấu nếu không biết xin phép. Ảnh minh họa.
Tránh để trẻ trở thành người tùy tiện
Biết xin phép được coi là một yếu tố không thể thiếu, góp phần tạo nên sự lễ phép ở trẻ nhỏ. Song, thực tế, không phải phụ huynh nào cũng chú trọng tới việc dạy trẻ biết xin phép người lớn trước khi làm điều gì đó, như lấy đồ, vào phòng, hoặc đi ra ngoài...
Nhiều trẻ có thói quen tò mò, tùy tiện lấy đồ của người khác để nghịch ngợm, khiến các ông bố, bà mẹ rất phiền lòng. Món đồ đó có thể là thỏi son của mẹ, điện thoại của bố, sách vở của anh chị... Tuy nhiên, nếu cứ để như vậy, trẻ sẽ dần hình thành thói quen xấu, ảnh hưởng đến mối quan hệ của bé với những người xung quanh.
Lớn lên, những trẻ tùy tiện sẽ trở thành người không có phép tắc, coi thường kỷ luật, nội quy tập thể.
Khi muốn sử dụng đồ của trẻ thì bố mẹ cũng phải hỏi ý kiến. Ngược lại, những món đồ nào thuộc quyền sở hữu của người khác thì trẻ không được đụng tới khi chưa có sự đồng ý.
Thực tế, trẻ nhỏ chưa hiểu chuyện nên đôi khi có những hành động cảm tính, thích là làm mà không cần biết việc đó có ảnh hưởng như thế nào. Việc trẻ không xin phép người lớn trước khi làm một việc gì đó có thể để lại hậu quả nghiêm trọng.
Trước khi ra khỏi cửa, trẻ phải xin phép ông bà hoặc cha mẹ. Ảnh minh họa.
Nêu rõ quy tắc
Dẫu biết là đi chơi với bạn bè rất vui, nhưng trẻ nên về nhà đúng giờ đã hẹn với cha mẹ. Nếu có chuyện bất chợt không thể về nhà đúng giờ, bé phải gọi điện thoại về xin phép phụ huynh. Sau đó, khi về đến nhà, trẻ nên chào hỏi người lớn, báo cho cha mẹ biết mình đã về.
"Sẽ là rất tốt khi trẻ có thể tự đi mua đồ ăn vặt, bật tivi... Tuy nhiên, phụ huynh không nên cho phép con tự do làm mọi việc nếu chưa dạy trẻ về việc tuân theo những quy tắc nhất định. Các chuyên gia từng cho rằng, việc em bé 2 tuổi đi tới quầy thanh toán và lấy vài chiếc bánh có thể khiến cha mẹ cảm thấy thích thú. Song, hãy đợi tới khi trẻ 8 tuổi, bé sẽ đến chơi với một người bạn ở cách đó 3 tòa nhà mà không xin phép", nữ giáo viên nêu.
Do đó, phụ huynh cần đặt ra một số quy tắc nhất định trong nhà và nhắc nhở trẻ thường xuyên như: "Con cần phải xin phép nếu muốn ăn kẹo bởi vì đó là quy định". Nếu trẻ bật tivi mà không xin phép, cha mẹ cần yêu cầu con tắt đi và nói: "Con cần phải xin phép trước khi bật tivi". Việc nêu rõ quy tắc sẽ giúp trẻ ghi nhớ và tiếp thu tốt hơn.
"Việc áp đặt khuôn phép hay ép buộc trẻ không phải lúc nào cũng tốt, đặc biệt là trong quá trình giáo dục con. Rèn tính kỷ luật cho trẻ từ khi còn nhỏ sẽ giúp bé biết giới hạn những đòi hỏi của bản thân khi trưởng thành. Tuy nhiên, nếu các cha mẹ luôn áp đặt khuôn phép với trẻ mà không cho chúng có một khoảng tự do riêng và tôn trọng sự tự do, điều đó cũng dễ khiến trẻ bực bội, căng thẳng dẫn tới phản ứng bằng cách đối đầu lại với cha mẹ", giáo viên Mai Chi lưu ý.
Do đó, cha mẹ cũng cần cho con một chút tự do để sống cuộc sống như trẻ mong muốn. Đây là một bước thiết yếu của hành trình nuôi dạy con đúng cách. Khi con được làm điều mình thích, tự do thể hiện cá tính thì trẻ sẽ vô cùng hạnh phúc.
Cha mẹ hãy cho bé không gian tự do vui chơi, thay vì lúc nào cũng kè kè bên cạnh, rồi quát mắng con như: "Học bài đi không chơi nữa", "Con không được động vào đó", "Không được trèo lên đó rất nguy hiểm"...
Điều đó không đồng nghĩa với việc cha mẹ phải để trẻ được tự do "bay nhảy" 100%. Mà thay vào đó, phụ huynh cần cho trẻ vui chơi dưới sự kiểm soát của mình. Đồng thời, hãy quan sát nhằm đảm bảo rằng con vẫn đang an toàn. Cách làm này sẽ giúp bé trở nên tự tin và kiên trì hơn, cố gắng theo đuổi mọi thứ chúng muốn.
"Khi trẻ xin phép phụ huynh điều gì đó, trước khi cho phép, cha mẹ hãy đặt ra các quy tắc rõ ràng và hậu quả của việc vượt quy tắc. Điều này sẽ giúp trẻ có trách nhiệm hơn và biết nghe lời cha mẹ", nữ giáo viên nhấn mạnh.