Bệnh sởi là gì?
Sởi là bệnh lý truyền nhiễm do virus sởi (Measles Virus) gây ra, có khả năng lây lan vô cùng nhanh chóng qua đường hô hấp và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây dịch. Bệnh có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, nhưng phổ biến hơn ở các đối tượng trẻ em dưới 5 tuổi không được tiêm phòng với hệ miễn dịch còn non nớt, sức đề kháng yếu, chưa được hoàn thiện.
Bệnh sởi thường điển hình bởi các triệu chứng ở giai đoạn toàn phát như phát ban toàn thân từ sau tai, sau gáy lan dần lên trán, mặt, cổ, sau đó lan xuống khắp thân mình và cuối cùng là tứ chi. Kèm theo đó là các triệu chứng lâm sàng toàn thân khác như sốt cao, ho khan, viêm long đường hô hấp trên, đỏ mắt, viêm kết mạc, cảm giác khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng và một số trường hợp xuất hiện tình trạng viêm thanh quản cấp.
Bệnh sởi có nguy hiểm không?
CÓ, THẬM CHÍ VÔ CÙNG NGUY HIỂM! Bệnh sởi không chỉ gây ra các triệu chứng cấp tính mà còn có thể gây ra rất nhiều chứng bệnh viêm nhiễm hệ thống thần kinh, gây rối loạn hệ cơ, hệ vận động và nhiều hệ cơ quan quan trọng khác trên khắp cơ thể. Những tổn thương đa cơ quan này có thể để lại rất nhiều di chứng kéo dài, thậm chí vĩnh viễn cho người bệnh, trong trường hợp bệnh diễn biến xấu, sởi có thể gây tử vong, đặc biệt phổ biến ở nhóm trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi.
Ngoài ra, sởi còn có thể gây ra các tác động cực kỳ nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh như:
1. Xóa trí nhớ miễn dịch của cơ thể
Bệnh sởi sở hữu “năng lực” và cũng được coi là tính năng nguy hiểm nhất là khả năng xóa trí nhớ miễn dịch. Tức là sởi gây suy giảm miễn dịch thông qua cơ chế cản trở hoạt động của hệ miễn dịch, làm chậm các phản ứng miễn dịch, ngăn cản quá trình sản xuất interleukin 12, từ đó làm suy giảm khả năng sinh kháng thể của người bệnh trong nhiều tuần đến nhiều tháng, hoặc thậm chí là vài năm.
Đối với mỗi một cá thể, hệ miễn dịch là tài sản vô giá, được cơ thể nâng niu, nuôi dưỡng và xây dựng qua nhiều năm. Khi mắc sởi, hệ miễn dịch của người bệnh thiết lập khả năng phản ứng, trở về trạng thái như đứa trẻ vừa mới sinh ra do sởi đã “xoá trí nhớ” về những căn bệnh đã từng mắc trước đó. Chính vì vậy, người bệnh rất dễ bị nhiễm các bệnh lý truyền nhiễm ngay cả những bệnh lý đã từng mắc trước đây, đặc biệt có nguy cơ đồng nhiễm, bội nhiễm nhiều bệnh lý khác.
2. Dễ lây lan và bùng phát thành dịch
Như trên đã đề cập, sởi là bệnh lý có khả năng lây lan vô cùng mạnh mẽ thông qua đường hô hấp, nguy cơ cao bùng phát thành dịch, thậm chí đại dịch sởi. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), bệnh sởi dễ lây lan đến mức có tới 90% (2) những người chưa có miễn dịch với sởi khi phát sinh những tiếp xúc gần với bệnh nhân mắc sởi có thể lây nhiễm sởi từ người bệnh.
Bên cạnh đó, sởi có thời gian lây nhiễm rất dài khi người bệnh có khả năng lây sởi cho người khác trong khoảng từ 4 ngày trước đến 4 ngày sau khi phát ban xuất hiện. Ngoài ra, virus sởi còn sở hữu khả năng tồn tại bền vững, ngay cả khi lơ lửng trong không khí hoặc bám trên các bề mặt ở môi trường bên ngoài cơ thể, chúng có thể sống và duy trì khả năng lây nhiễm trong suốt 2 giờ.
Các biến chứng của bệnh sởi
Bệnh sởi không lành tính, bệnh có thể trở nặng và tiến triển thành nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đe dọa tính mạng của người bệnh. Theo HealthLinkBC (British Columbia – Anh), trung bình cứ 3.000 ca mắc bệnh sởi, lại có 1 ca tử vong do mắc các biến chứng của sởi gây ra. Các biến chứng của bệnh sởi bao gồm:
- Viêm tai giữa: Đây là biến chứng phổ biến nhất của sởi, cứ 10 ca mắc sởi lại có 1 trường hợp gặp biến chứng viêm tai.
- Viêm phổi: Đây cũng là một trong những biến chứng thường gặp nhất ở bệnh sởi bên cạnh biến chứng viêm tai. Theo ước tính của HealthLinkBC, có khoảng 10% trường hợp mắc sởi sẽ có biến chứng viêm phổi. Biến chứng này thường bắt nguồn do tình trạng sởi bội nhiễm với các tác nhân gây bệnh khác, gây ra biểu hiện sốt cao, nhiễm trùng phổi nặng, nghe phổi có tiếng ran nổ, nồng độ bạch hầu trong máu tăng cao, hình ảnh chụp phim X-Quang phổi phát hiện có nốt mờ rải rác hai bên trường phổi.
- Tiêu chảy: Thường xảy ra ở trẻ em với diễn biến tiêu chảy nghiêm trọng hơn rất nhiều so với các thể tiêu chảy do virus khác, gây ra tình trạng mất nước nghiêm trọng, cơ thể suy kiệt, mệt mỏi, khó phục hồi. Bên cạnh tiêu chảy, sởi cũng có thể gây ra biến chứng rối loạn đường tiêu hóa, bội nhiễm vi khuẩn hoại thư gây hoại tử niêm mạc miệng, gây lở loét vòm họng, hơi thở có mùi hôi thối khó chịu,… Biến chứng tiêu chảy xảy ra ở 8 trong 10 trường hợp mắc bệnh sởi
- Viêm não, viêm màng não: Đây là biến chứng khá phổ biến, cứ 1.000 trường hợp lại có 1 ca biến chứng viêm não với nguy cơ gây tử vong rất cao, cho dù may mắn vượt qua cơn nguy kịch thì người bệnh vẫn phải đối mặt với rất nhiều di chứng nặng nề kéo dài sau này. Biến chứng hệ thần kinh trung ương do sởi gây ra thường gây sốt cao, lơ mơ, rối loạn ý thức, mất định hướng, rối loạn thăng bằng, hôn mê, co giật, tiểu/trung/đại tiện không tự chủ,…
- Ở phụ nữ mang thai, bệnh sởi làm tăng gấp 2 lần nguy cơ nhập viện điều trị với 26% biến chứng viêm phổi và khoảng 20 – 60 % nguy cơ thai phụ sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non. Trong trường hợp may mắn không sảy thai, thai nhi vẫn phải đối mặt với nguy cơ rất cao bị dị dạng và khoảng 25% nguy cơ trẻ sinh ra bị nhẹ cân, nặng hơn có thể nhiễm sởi tiên phát, mắc chứng sởi bẩm sinh vô cùng nguy hiểm.
Ngoài ra, bệnh sởi còn có thể gây ra rất nhiều biến chứng nghiêm trọng lên các hệ cơ quan khác nhau trên khắp cơ thể như: viêm dạ dày ruột, viêm thanh khí phế quản, viêm cơ tim, viêm phổi kẽ thâm nhiễm tế bào khổng lồ, lao tiến triển,… Đối với những bệnh nhân không có điều kiện chăm sóc lý tưởng, không đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ sởi còn có thể biến chứng viêm loét giác mạc, gây mù lòa, suy dinh dưỡng nghiêm trọng, cam tẩu mã (viêm loét hoại tử hàm mặt),…